Në rastin ku Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi dhe Rexhep Selimi, po akuzohen për krime lufte, ekipet e mbrojtjes në një shkresë të përbashkët kanë thënë se Serbia ka manipuluar prova e skena krimi për të inkriminuar Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës (UÇK).
Ata kanë kërkuar zbulimin e prejardhjes së çdo materiali në posedim të Zyrës së Prokurorit të Specializuar (ZPS), ku origjina e tij është ose duket të jetë Serbia, ose ndonjë nga organet ose agjentët e saj të kaluar ose të tanishëm dhe zbulimin e natyrës dhe shtrirjes së marrëdhënieve të Task Forcës Hetimore Speciale (TFHS) dhe ZPS me Serbinë.
Në këtë shkresë të katër ekipeve të mbrojtjes, thuhet se Serbia mbetet e angazhuar në një fushatë të vazhdueshme dezinformimi kundër Kosovës dhe UÇK-së, me qëllim destabilizimin e shtetit, raporton “Betimi për Drejtësi”.
“Në një gamë të gjerë veprimesh të lidhura me konfliktin e viteve 1998-1999, Serbia ka përdorur vazhdimisht mjete mashtruese për të inkriminuar UÇK-në, për të minuar pavarësinë e Kosovës dhe për të shmangur përgjegjësinë për krimet e veta. Në veçanti, ajo ka kryer operacione të rreme flamuri, ka manipuluar skenat e krimit dhe ka siguruar dëshmi të rreme nëpërmjet torturës dhe detyrimit, duke ngritur shqetësime të bazuara në lidhje me besueshmërinë e informacionit që buron nga ky burim”, thuhet nga ekipet e mbrojtjes.
Sipas tyre, Task Forca Speciale Hetimore (TFH) dhe më pas ZPS, kanë marrë një sasi të panjohur por të konsiderueshme të provave përmes marrëdhënieve të tyre bashkëpunuese me Serbinë.
Ata bëjnë të ditur se mbrojtja synon të kundërshtojë prova të tilla. Megjithatë, thuhet se zbulimi i ofruar për mbrojtjen deri më sot është i paplotë dhe ZPS-ja ka treguar mosgatishmëri për të qenë transparente në lidhje me marrëdhëniet e saj me Serbinë dhe për të përmbushur kërkesat e mbrojtjes.
Shkresa thotë se në bazë të rregullës 103, mbrojtja kërkon që gjyqtari i procedurës paraprake të urdhërojë ZPS-në t’i zbulojë mbrojtjes të gjitha informacionet në posedim të saj, të cilat fillimisht kanë ardhur nga Serbia ose që në mënyrë të arsyeshme duket se kanë ardhur nga Serbia, si dhe prejardhjen e ndonjë të tillë, material mbi të cilin ZPS synon të mbështetet.
Tutje, thuhet se mbrojtja kërkon më tej që gjyqtari i procedurës paraprake të urdhërojë ZPS-në të zbulojë natyrën dhe shtrirjen e marrëdhënieve të TFHS dhe ZPS-së me Serbinë, duke përfshirë bazën e saj ligjore, dhe veçanërisht materialet e nevojshme që mbrojtja të kuptojë kushtet mbi të cilat është kërkuar dhe marrë informacioni, pasi kjo ka të ngjarë të ndikojë në besueshmërinë dhe besueshmërinë e saj. Kjo përfshin, por nuk kufizohet domosdoshmërisht në:
“a. Të gjitha kërkesat për ndihmë dhe/ose marrëveshjet e tjera të arritura ndërmjet TFHS dhe/ose ZPS dhe Republikës së Serbisë ose ndonjë prej organeve apo agjentëve të saj; b. Të gjitha kërkesat për informacion dhe korrespondencën shoqëruese ndërmjet TFHS dhe/ose ZPS-së dhe Republikës së Serbisë ose ndonjë prej organeve apo agjentëve të saj; c. Një përmbledhje e të gjitha kontakteve në lidhje me këtë rast ndërmjet ZPS-së dhe zyrtarëve nga Republika e Serbisë ose ndonjë organi apo agjenti të saj; dhe d. Një listë e plotë e të gjitha dokumenteve dhe materialeve burimi i të cilave është Republika e Serbisë ose ndonjë organ apo agjent i saj”, thuhet në shkresë.
Tutje, shkresa thotë se mbrojtja parashtron se, në përputhje me Rregullën 103, ajo ka të drejtë për të gjithë materialin që buron nga shteti serb, organet e tij dhe agjentët e tij, së bashku me prejardhjen e çdo materiali të tillë në të cilin ZPS është mbështetur (ose do të kërkojë të mbështetet) direkt ose indirekt në këtë rast.
Sipas tyre, refuzimi aktual i ZPS-së për të dhënë atë informacion mbështetet në një trillim se marrëdhënia e saj me Serbinë është e ngjashme me çdo ofrues tjetër informacioni.
“Ky thjesht nuk është një pozicion seriozisht i qëndrueshëm në kontekstin e këtyre procedurave. Ai injoron kontekstin e konfliktit të viteve 1998-1999, i cili përbën bazën e këtyre procedurave dhe kontribuon drejtpërdrejt në armiqësinë aktuale ndërmjet Kosovës dhe Serbisë”, thuhet tutje.
Sipas mbrojtjes, rrethanat që e bëjnë materialin që buron nga Serbia si Rregulla 103 përfshijnë (i) njëanshmëri të qartë dhe të vazhdueshme kundër Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe veçanërisht këtyre katër të akuzuarve; (ii) një histori të dëshmuar të manipulimit të provave për të inkriminuar UÇK-në dhe për të shfajësuar veprimet e veta.
Mbrojtja pretendon se përveç incidenteve të përmendura më sipër, ku zyrtarët serbë u përpoqën të inkriminonin UÇK-në në aktivitete specifike kriminale, ekzistojnë gjithashtu prova se Serbia manipulon në mënyrë aktive skenat e krimit për ta portretizuar UÇK-në si ‘terroriste’ dhe për të shmangur pasojat politike ndërkombëtare të akteve të veta.
“Në vitin 2012, Zyra e Prokurorit në TPNJ nxori një dëshmitar në rigjykimin e Haradinajt, të cilin ua kishte ofruar prokuroria serbe për krimet e luftës. Ai bëri akuza të bujshme duke inkriminuar UÇK-në në përgjithësi dhe udhëheqjen e zonës së Dukagjinit në veçanti. Dëshmia e tij ishte e fabrikuar aq qartë sa, në mbyllje të parashtresave, Prokuroria informoi Gjykatën se nuk do të mbështeteshin në provat e tij”, thuhet nga ekipet e mbrojtjes.
Sipas tyre, ky incident tregon pse është kaq e rëndësishme për ZPS-në të zbulojë natyrën dhe shtrirjen e plotë të marrëdhënieve të TFHS dhe ZPS-së me autoritetet serbe dhe në shembullin e mësipërm, informacioni kyç që në fund i mundësoi të gjitha palëve të kuptojnë të vërtetën e çështjes në lidhje me këtë dëshmitar ishte zbulimi nga Prokuroria për origjinën e provave të dëshmitarit.
“Dëshmia e manipulimit serb nuk kufizohet vetëm në TPNJ. Në vitin 2009, Policia e Kosovës arrestoi tre burra serbë, dy prej të cilëve ishin të dyshuar si operativë të inteligjencës serbe, për përpjekje për të blerë dëshmi të rreme nga shqiptarët e Kosovës dhe të tjerë që implikonin UÇK-në në trafikimin e organeve të serbëve të robëruar”, thuhet tutje nga mbrojtja.
Aktualisht thuhet se mbrojtja nuk ka një llogari të saktë të të gjitha provave të marra nga Serbia.
“Nëpërmjet Legal Work Flow, Mbrojtja ka mundur të përcaktojë se të paktën 2356 dokumente janë me origjinë nga Republika e Serbisë ose organet e saj. Kjo nuk mjafton që Mbrojtja të hetojë siç duhet”, thuhet tutje.
Mbrojtja ka kërkuar që gjyqtari i procedurës paraprake të urdhërojë zbulimin e bazës ligjore të bashkëpunimit të ZPS-së me Serbinë.
“Mbrojtja vëren se, në përputhje me nenin 4 (4) të Ligjit, DhSK-ja duhet të marrë miratimin e qeverisë së Kosovës përpara se të hyjë në një traktat me një shtet të tretë në lidhje me bashkëpunimin gjyqësor. Kjo nuk ka ndodhur. Mbrojtja më tej thekson se Serbia nuk e njeh ekzistencën e Kosovës si shtet i pavarur dhe se rrjedhimisht, bashkëpunimi i Serbisë me ZPS-në mund të mos bazohet në rregullat e Serbisë që rregullojnë ndihmën juridike ndërkombëtare në procedurat penale ose në dispozitat përkatëse kosovare”, thuhet tutje.
Sipas tyre, mbrojtja duhet të ketë njohuri për bazën ligjore me të cilën ZPS mori materiale nga Serbia në mënyrë që të mbajë një qëndrim të informuar siç duhet për pranueshmërinë.
Në fund thuhet se për arsyet e mësipërme, në përputhje me Rregullën 103 dhe/ose Rregullin 102 (3), mbrojtja kërkon zbulimin e prejardhjes së çdo materiali në posedim të ZPS-së, ku origjina e tij është ose duket të jetë Republika e Serbisë, ose ndonjë nga organet ose agjentët e saj të kaluar ose të tanishëm dhe zbulimin e natyrës dhe shtrirjes së marrëdhënieve të TFHS dhe ZPS me Serbinë, duke përfshirë bazën e saj ligjore, dhe veçanërisht materialet e tilla që janë të nevojshme që mbrojtja të kuptojë kushtet në të cilat është kërkuar dhe pranuar informacioni, duke përfshirë por jo domosdoshmërisht të kufizuar në:
“a. Të gjitha kërkesat për ndihmë dhe/ose marrëveshjet e tjera të arritura ndërmjet TFHS dhe/ose ZPS dhe Republikës së Serbisë ose ndonjë prej organeve apo agjentëve të saj; b. Të gjitha kërkesat për informacion dhe korrespondencën shoqëruese ndërmjet TFHS dhe/ose ZPS-së dhe Republikës së Serbisë ose ndonjë prej organeve apo agjentëve të saj; c. Një përmbledhje e të gjitha kontakteve në lidhje me këtë rast ndërmjet ZPS-së dhe zyrtarëve nga Republika e Serbisë ose ndonjë organi apo agjenti të saj; dhe d. Një listë e plotë e të gjitha dokumenteve dhe materialeve burimi i të cilave është Republika e Serbisë ose ndonjë organ apo agjent i saj”, thuhet në shkresë.
Ndryshe, më 29 prill, Zyra e Prokurorit të Specializuar ka dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit.
Prokuroria po pretendon se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.
Në aneksin e publikuar sa i përket krimeve që pretendohen se ndodhën në Semetishtë dhe Budakovë, prokuroria ka listuar krimet e luftës si arrestimi dhe ndalimi i paligjshëm ose arbitrar, trajtim mizor ose çnjerëzor, torturë, vrasje. Ndërkaq, si krime kundër njerëzimit i ka listuar burgimin, vepra të tjera çnjerëzore, torturën, vrasjen, zhdukjen e personave me forcë dhe persekutimin.
Kurse, për krimet që pretendon që ndodhën në Gjilan, si krime lufte i ka listuar arrestimi dhe ndalimin e paligjshëm ose arbitrar, trajtimin mizor ose çnjerëzor, torturën dhe vrasjen. Ndërsa, si krime kundër njerëzimit ka listuar burgimin, vepra të tjera çnjerëzore, torturën, vrasjen dhe persekutimin.
Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë.
Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Selimi më 11 nëntor.
Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020.
Sipas akuzës, së paku midis marsit 1998 deri në shtator 1999, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi, Jakup Krasniqi dhe anëtarë të tjerë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët kishin qëllimin e përbashkët për të siguruar dhe ushtruar kontroll mbi të gjithë Kosovën përmes metodave që përfshinin frikësimin, keqtrajtimin, ushtrimin e dhunës dhe eliminimin e paligjshëm të atyre që konsideroheshin si kundërshtarë.
“Ndër këta kundërshtarë përfshiheshin persona që ishin, ose që konsideroheshin se kishin qenë: (a) bashkëpunëtorë ose të lidhur me forca, zyrtarë ose institucione shtetërore të RFJ-së, ose që (b) ndryshe nuk mbështetnin qëllimet ose metodat e UÇK-së dhe më vonë të QPK-së, ndër të cilët persona të lidhur me LDK-në dhe serbë, romë dhe persona të kombësive të tjera (bashkërisht, ‘kundërshtarët’). Ky qëllim i përbashkët përfshinte krimet e përndjekjes, burgosjes, arrestimit dhe ndalimit arbitrar ose të paligjshëm, akte të tjera çnjerëzore, trajtimin mizor, torturën, vrasjen dhe zhdukjen me forcë të personave”, thuhet në aktakuzë.
Tutje, në aktakuzë përmenden edhe Azem Syla, Lahi Brahimaj, Fatmir Limaj, Sylejman Selimi, Rrustem Mustafa, Shukri Buja, Latif Gashi dhe Sabit Geci.
Sipas aktakuzës, të akuzuarit bashkë me udhëheqësit tjerë të UÇK-së kontribuuan në arritjen e qëllimit t përbashkët.
“Si alternativë, disa ose të gjithë këta individë nuk ishin anëtarë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët, por u përdorën nga anëtarë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët për të kryer krime për realizimin e qëllimit të përbashkët (së bashku me anëtarët e NKP-së, bashkërisht ‘anëtarët dhe instrumentet e NKP-së’)”, thotë akti akuzues.
