Ndërsa vendet po përpiqen të zvogëlojnë varësinë e tyre nga nafta dhe gazi i Rusisë në vazhdën e agresionit në Ukrainë, pak shtete janë të ekspozuara sa Bashkimi Evropian.
BE-ja furnizohet afërsisht 40 për qind me gaz të ardhur nga Rusia – sipas shifrave nga grupi kërkimor i “Transportit dhe Mjedisit”, e cila varësi kushton rreth 118 milionë dollarë në ditë.
Por duke lëvizur me një shpejtësi që pakkush mendohet të jetë e mundur, BE-ja tani ka paraqitur një strategji që mund të zvogëlojë varësinë nga ky burim karburanti me dy të tretat brenda një viti, raporton bbc.
Plani REPowerEU synon ta bëjë Evropën të pavarur nga karburantet fosile ruse deri në vitin 2030, por përpjekjet fillestare fokusohen vetëm në gaz.
Udhërrëfyesi në thelb propozon gjetjen e furnizimeve alternative të gazit në muajt e ardhshëm dhe rritjen e efikasitetit të energjisë duke dyfishuar burimet e gjelbra të energjisë në afat të mesëm dhe të gjatë.
“Është e vështirë, vështirësi e përgjakshme”, tha nënkryetari i Komisionit të BE-së, Frans Timmermans.
“Por është e mundur nëse jemi të gatshëm të shkojmë më tej dhe më shpejt se sa kemi bërë më parë”, shtoi ai.
Propozimet e reja të Komisionit përfshijnë edhe një detyrim ligjor për vendet e BE-së që të sigurojnë se kanë një nivel minimal të ruajtjes së gazit.
Synimi është që deri në vjeshtë të kenë stoqe gazi në 90 për qind të kapacitetit, nga rreth 30 për qind që kishin deri më tani.
Diskutimet janë duke vazhduar me furnizuesit ekzistues të gazit, duke përfshirë Norvegjinë, Algjerinë dhe Azerbajxhanin për të rritur flukset.
Plani parashikon t’i jepet fund varësisë nga të gjitha lëndët djegëse fosile ruse “shumë përpara” vitit 2030.
Në afat të shkurtër, gazi duhet të merret nga SHBA-ja dhe Afrika, ndërkohë që disa vende mund të kenë nevojë të përdorin më shumë qymyr në muajt në vijim.
BE-ja propozon gjithashtu një rritje masive të burimeve të rinovueshme, biogazit dhe hidrogjenit.
Ndërsa emetimet e karbonit mund të rriten në afat të shkurtër, qëllimi afatgjatë është një kalim më i shpejtë drejt burimeve të qëndrueshme.
Një fokus tjetër kyç në muajt e ardhshëm do të jetë rritja e importeve të gazit natyror të lëngshëm (LNG) nga furnizuesit, duke përfshirë SHBA-në, Katarin dhe Australinë.
Por me Gjermaninë që njofton planet për dy terminale të rinj LNG për të rritur furnizimet, disa ekspertë janë të shqetësuar se kjo mund të rrisë varësinë afatgjate nga karburantet fosile.
“Unë mendoj se ne po jetojmë në një kohë të ndërlikuar, saqë ka kaq shumë presion politik për të marrë këto vendime të politikës energjetike”, tha profesori Paula Kivimaa nga Instituti Finlandez i Mjedisit dhe Universiteti i Sussex.
“Por ne gjithashtu duhet të shohim përtej dy viteve të ardhshme. Nëse Gjermania ndërton infrastrukturë të re LNG, ekziston rreziku që ajo ta mbyllë atë për një të ardhme të parashikueshme”, shtoi ai.
Përveç diversifikimit të furnizimeve me gaz, Komisioni beson gjithashtu se varësia nga Rusia do të lehtësohet pasi ka projekte të reja të energjisë së rinovueshme që do të vijnë në internet.
BE-ja thotë se vendet duhet të kërkojnë të përdorin të ardhurat e mbledhura nga Skema e Tregtisë së Emitimeve, të cilat janë dyfishuar që nga viti 2020, për të paguar për këto burime të energjisë së gjelbër.
Por në muajt e ardhshëm, mund të nevojiten edhe burime më të pista energjie si qymyri.
“Ka disa kapacitete nga sektori i energjisë për të gjeneruar më shumë energji elektrike me qymyr, dhe biokarburantet dhe gjithashtu ka disa produkte të reja të erës dhe diellit që vijnë në internet”, tha Carol Torres Diaz, kreu i kërkimit të tregjeve të gazit dhe energjisë në Rystad Energy.
“Pra, kjo mund të jetë një mënyrë për të reduktuar një pjesë të konsumit të gazit pasi sektori i energjisë është konsumatori më i madh i gazit. Kjo mund të bëhet brenda këtij viti”, tha ai.
Frans Timmermans e kuptoi se për disa vende, mund të kishte kuptim kalimi te qymyri në afat të shkurtër, por kjo mund të sjellë vështirësitë e veta. Evropa merr rreth 30 për qind të qymyrit nga Rusia.
Furnizimet alternative nga vende si Afrika e Jugut dhe Kolumbia nuk merren lehtësisht.
Çdo kalim në thëngjill do të rriste gjithashtu me shpejtësi emetimet e karbonit, një prirje që tashmë është në zhvillim e sipër.
“Ne kemi parë tashmë rritje të emetimeve të qymyrit vitin e kaluar, për shkak të një rritjeje prej 18 për qind në prodhimin e energjisë së qymyrit”, tha Carlos Torres Diaz.
“Pra, nëse vazhdon kështu, gjatë vitit 2022, emetimet do të vazhdojnë të rriten, sepse prodhimi i energjisë me qymyr ka pak a shumë dy herë më shumë emetime sesa prodhimi i gazit”, shtoi ai..
Dokumenti i Komisionit thotë gjithashtu se projektet e energjisë së rinovueshme duhet të gjurmohen shpejt dhe thotë se ka potencial të madh në energjinë diellore vendase në çati, transmeton Telegrafi.
Deri në një të katërtën e konsumit të energjisë elektrike të bllokut mund të gjenerohet nga panelet diellore të vendosura në çatitë e shtëpive, fermave dhe ndërtesave tregtare, thotë Komisioni.
Për të reduktuar varësinë nga gazi natyror, Komisioni po kërkon gjithashtu një rritje të madhe të biogazit, i cili bëhet nga mbetjet bujqësore dhe ushqimore.
Me investimin shtesë në burimet e rinovueshme, kjo gjithashtu mund të çojë në një rritje të konsiderueshme të hidrogjenit të gjelbër i cili mund të bëhet nga energjia e erës dhe diellit.
Komisioni tani po kërkon një katërfishim të përdorimit të hidrogjenit deri në vitin 2030.
“Ata do të kishin gravituar drejt hidrogjenit të gjelbër gjatë dy dekadave të ardhshme, deri në vitin 2050, në atë lloj afati kohor”, tha Mike Foster, Shefi Ekzekutiv i Aleancës së Trupave Tregtare të Energjisë dhe Shërbimeve në Mbretërinë e Bashkuar.
“Në fakt, kjo krizë e ka sjellë atë në krye dhe me siguri do të merrni vendime në vitet 2020 për t’i çuar të gjitha përpara për të paktën 10 vjet”, pohoi ai.
Mund të ketë disa zëra kundërshtues kur udhëheqësit e BE-së të takohen në Versajë më vonë këtë javë. Ata të gjithë do të pranojnë se të gjitha këto ndryshime të propozuara nuk do të jenë të lira.
Aktivistët thonë se qeveritë e Evropës duhet të sigurojnë që më të varfrit të mbrohen.
“Paralelisht me vendosjen e sanksioneve duhet të vendoset një paketë e madhe mbështetjeje për të siguruar që ato të mos thellojnë krizën e vazhdueshme të varfërisë energjetike të Evropës dhe se askush nuk duhet të zgjedhë midis ngrohjes dhe ngrënies”, tha Mike Davis i Global Witness, i cili po bën thirrje për një embargo të plotë të naftës dhe gazit ndaj Rusisë.
“Nevoja që të gjithë të mund të përballojnë ngrohjen e shtëpisë së tyre duhet të jetë përpara shqetësimeve për rritjen ekonomike”, shtoi ai.
Komisioni do të inkurajojë vendet që të përdorin një kuti masash për të mbrojtur konsumatorët, duke përfshirë taksat e papritura mbi fitimet e kompanive të energjisë.
